Het komt veel voor, en hoe vaak het ook voorkomt, we wennen er niet aan: elke dag publiceren onze geschreven dagboeken tussen 20 en 30 overlijdensberichten van de mensen die sterven in Navarra, in Pamplona. Sommige kennen we, de achternamen van anderen zijn ons bekend en vaak komen sommige uit onze buurt, onze omgeving, onze familie...
Mensen gaan dood, maar niet alleen anderen gaan dood, op een dag zullen wij aan de beurt zijn, en die dag zullen we deel uitmaken van degenen die de mensen veroordelen dat we niet meer leven. Wat een angst creëert het voor ons als we er alleen maar aan denken! Maar het is de waarheid. Sommige lezers zullen dit artikel niet meer lezen en een belangrijke gelegenheid missen om na te denken over de dood van iemand, van uzelf; Zoals het anderen overkomt, zal het ook een keer onze beurt zijn.
Het is goed om het in gedachten te houden en het niet te vergeten, maar met kalm, met vrede en rust. Dit is voorbij, en het belangrijkste is dat het aankomt zonder spijt en met 'handen vol goede dingen en persoonlijke voldoening'.
De menselijke relatie met de dood
We vinden het moeilijk om dit feit van de dood te accepteren, het is alsof de naamgeving ervan al eerder bij ons is opgekomen, en daarom praat niemand erover. Het is een cultureel taboe: sommigen kloppen op hout, anderen zeggen "laten we alsjeblieft van onderwerp veranderen"; en velen zien in hun privacy de leeftijd van degenen die vandaag zijn gestorven en zeggen tegen zichzelf: "Hij is ouder dan ik, het is normaal dat hij sterft", "Hij is even oud als ik!..." En, wij krijgen een brok in onze keel. Alleen in intimiteit ritualiseren we het feit elke keer dat we de krant lezen.
Velen maken van de dood een negatieve obsessie. Alsof het er nooit zou komen door er niet aan te denken, of andersom: steeds meer denken - obsessie -, ik duw het van me af en doe het weg. Dit onderwerp is in de cultuur aan de orde gesteld door emblematische figuren zoals Boeddha of Dalí, die zei: "Ik vrees de dood steeds minder, omdat ik een katholiek geloof zal gaan hebben en in de onsterfelijkheid van de ziel zal gaan geloven."
Culturele en filosofische perspectieven
Het onderwerp dood en onsterfelijkheid is door de geschiedenis heen in verschillende filosofieën, religies en culturen aan bod gekomen. Bepaalde culturen hebben leven en dood als twee kanten van dezelfde medaille gezien. De Stoïcijnen waren bijvoorbeeld van mening dat voorbereiding op de dood het hoogtepunt was van de kunst van het leven, weerspiegeld in hun motto: "herinnering mori", wat betekent 'onthoud dat je zult sterven'.
Epicurus daarentegen zei: "Zolang we er zijn, is de dood er niet, en als de dood er is, zijn we er niet." Deze filosofie doorbreekt het taboe en plaatst de zekerheid van de dood aan de rand van ons dagelijks leven, waardoor we vollediger kunnen leven.
Hoe onze overtuigingen van invloed zijn
Overtuigingen hebben een grote invloed op onze perceptie van de dood. Voor degenen die vertrouwen hebben in het hiernamaals, zoals christenen, is de dood niet het einde, maar een overgang naar het eeuwige leven. Volgens dit perspectief verwerft men "een landhuis in de lucht zonder hypotheken of kredieten, met een kleine tuin en een rivier erbij, zodat het geluk compleet is".
Deze overtuigingen zijn echter ook onderhevig aan kritiek. Ludwig Feuerbach stelt in zijn werk "Gedachten over dood en onsterfelijkheid" dat onsterfelijkheid niet van het individu is, maar van de soort; die menselijke waardigheid ligt in de aanvaarding van onze eindigheid en in het zoeken naar het eeuwige in de collectieve menselijkheid. Deze ideeën weerspiegelen een meer seculier en humanistisch.
Dood in het dagelijks leven
De dood speelt ook een rol in hoe we alledaagse dagen ervaren. Het lezen van overlijdensberichten verbindt ons bijvoorbeeld met de eindeloze cyclus van leven en dood en herinnert ons aan onze gedeelde menselijkheid. Een merkwaardige anekdote vertelt hoe een man overlijdensberichten verzamelde van mensen jonger dan hij als een ritueel om zichzelf opnieuw te bevestigen in het leven.
Met andere woorden: de dood herinnert ons er voortdurend aan dat onze daden en emoties eindig zijn, en dit kan ons daartoe motiveren transformeren onze gewone dagen in iets betekenisvols.
Het wetenschappelijke perspectief
Vanuit wetenschappelijk oogpunt is de dood de onomkeerbare stopzetting van vitale functies. Deze benadering, hoewel pragmatischer, opent ook filosofische debatten over de ethiek van verlengd leven en de mogelijkheden om de dood te overwinnen door middel van technologische vooruitgang, zoals cryogene technologie of kunstmatige intelligentie.
Hoewel deze ideeën misschien futuristisch lijken, vertegenwoordigen ze een duidelijke poging om de dood te verzoenen met onverzadigbare menselijke nieuwsgierigheid en ambitie. Kan de wetenschap onze kijk op de dood en onsterfelijkheid veranderen?
De dood is de enige gebeurtenis die we allemaal zullen meemaken, maar ook degene waarover we het meest vermijden. Door een perspectief aan te nemen dat culturele, filosofische en wetenschappelijke dimensies integreert, kunnen we het niet alleen accepteren, maar ook vollediger leven, met ons hart en onze geest in vrede.