Finland heeft het beste onderwijssysteem ter wereld. Deze erkenning wordt ondersteund door talrijke internationale rapporten, zoals het PISA-rapport, dankzij de focus op gelijkheid, kwaliteit en schoolsucces. Aan de andere kant biedt Spanje aanzienlijke uitdagingen in zijn onderwijssysteem, zoals hogere uitvalpercentages en ongelijkheden die worden gekenmerkt door de sociaal-economische context. Hieronder zullen we in detail de belangrijkste verschillen onderzoeken tussen beide onderwijsmodellen en de praktijken die als inspiratie zouden kunnen dienen om het Spaanse systeem te verbeteren.
Fundamentele verschillen tussen onderwijssystemen
Het Finse onderwijssysteem heeft unieke kenmerken die het radicaal onderscheiden van het Spaanse systeem:
- Er zijn nauwelijks particuliere scholen: De meeste scholen in Finland zijn openbaar en gratis, waardoor de sociale segregatie wordt geëlimineerd die vaak voorkomt in Spanje, waar ongeveer 32% van de onderwijscentra particulier of gesubsidieerd is.
- Laag percentage mislukkingen op school: Finland kent slechts 1% van de schooluitval, vergeleken met de zorgwekkende 30% in Spanje. Deze gegevens weerspiegelen het succes van het inclusief onderwijsbeleid en de specifieke steun voor studenten met de grootste problemen.
- Late start van de leerplicht: De leerplicht begint in Finland op 7-jarige leeftijd, een aanpak die prioriteit geeft aan de emotionele en sociale ontwikkeling in de eerste levensjaren. In Spanje beginnen kinderen op 6-jarige leeftijd met de leerplicht.
Het beroep van leraar: een kwestie van prestige
In Finland is de Het beroep van leraar wordt zeer gewaardeerd en gerespecteerd. Om leraar te worden, moeten kandidaten strenge selectie- en opleidingsprocessen doorlopen. De carrière als docent duurt vijf jaar, omvat een masterdiploma en de acceptatiegraad is zeer laag academische vereisten vergelijkbaar met carrières zoals geneeskunde in Spanje. Dit systeem garandeert dat alleen de best voorbereide, beroepsgerichte en gemotiveerde kandidaten leraren worden.
Daarnaast ontvangen studenten tijdens de opleiding maandelijks een subsidie van circa 400 euro, een financiële stimulans die de inzet van de Finse overheid op het gebied van onderwijskwaliteit aantoont. Integendeel, in Spanje is geen hoog minimumcijfer vereist om toegang te krijgen tot een carrière als docent, en in veel gevallen kiezen studenten voor deze optie omdat ze geen toegang hebben tot andere carrières.
Innovatieve methodieken en focus op de student
In Finland richt het leren zich op nieuwsgierigheid, kritisch denken en creativiteit stimuleren. In tegenstelling tot Spanje, waar het traditionele systeem gebaseerd is op het onthouden van gegevens, moedigt het Finse onderwijssysteem leerlingen aan om zelfstandig te leren redeneren en problemen op te lossen.
De lessen zijn interactief en praktisch, waarbij gebruik wordt gemaakt van technologische middelen en activiteiten zoals muziek, handenarbeid, koken en huishoudkunde. Bovendien heeft het Finse systeem het aanleren van vaardigheden uit het dagelijkse leven geïntegreerd, zoals naaien of financieel management, disciplines die normaal gesproken niet in de Spaanse curricula voorkomen.
Flexibele tijd en frequente pauzes
In Finland zijn de schoolroosters flexibel en aangepast aan de behoeften van elke groep. Op de dagen zijn meerdere pauzes van 15 minuten mogelijk na elke 45 minuten les. Volgens een onderzoek van de OESO verbeteren deze korte pauzes de aandachtsspanne en de academische prestaties aanzienlijk.
Integendeel, in Spanje zijn de schooldagen langer en hebben ze minder pauzes, wat kan resulteren in grotere vermoeidheid onder studenten. Bovendien hebben Finse studenten dat wel vrije middagen om buitenschoolse activiteiten uit te voeren, een praktijk die hun onderwijservaring verrijkt en sociale vaardigheden bevordert.
Persoonlijke aandacht en educatieve ondersteuning
Het Finse onderwijssysteem valt op door zijn focus op gelijkwaardigheid en persoonlijke aandacht. In elk klaslokaal is er, naast de hoofdleraar, meestal een assistent- of ondersteuningsleraar, waardoor de klas in kleinere groepen kan worden verdeeld en meer geïndividualiseerd onderwijs kan worden aangeboden.
Wanneer wordt gedetecteerd dat een leerling problemen heeft, implementeert het systeem snel versterkende maatregelen, zoals extra lessen of bijles. Deze proactieve benadering staat in schril contrast met het Spaanse systeem, waar de verhouding tussen leraar en leerling hoger is en de ondersteunende middelen vaak onvoldoende zijn om aan de behoeften van alle leerlingen te voldoen.
Investeringen in onderwijs: een model van succes
Finland investeert ongeveer 6,5% van zijn bbp in onderwijs, terwijl dit cijfer in Spanje 4,3% bedraagt. Deze financiële toezegging maakt onderwijs in Finland mogelijk volledig vrij zijn, inclusief boeken, schoolvervoer en eetkamer.
Daarnaast biedt de Finse overheid financiële steun aan gezinnen met jonge kinderen en vergemakkelijkt zij het evenwicht tussen werk en privéleven door middel van een uitgebreid ouderschapsverlofbeleid en toegankelijke kinderopvang. Hoewel er in Spanje hulp is, worden gezinnen er vaak mee geconfronteerd aanzienlijke uitgaven aan schoolboeken, transport en buitenschoolse activiteiten.
Andere belangrijke aspecten van het Finse onderwijssysteem
- Familieparticipatie: In Finland worden gezinnen beschouwd als sleutelactoren in de opvoeding van kinderen. Ouders hebben directe toegang tot leraren en nemen actief deel aan schoolbeslissingen.
- Autonomie van de centra: Scholen hebben de vrijheid om hun eigen educatieve programma's en strategieën te ontwikkelen, altijd binnen een algemeen kader dat wordt geboden door het Ministerie van Onderwijs. Hierdoor kan het onderwijs worden aangepast aan de lokale behoeften.
- Succes in het taalonderwijs: Finse studenten blinken uit in taalvaardigheid dankzij de constante blootstelling aan Engels en andere talen in hun dagelijks leven, zoals films in hun originele versie en tweetalige teksten.
Het Finse onderwijsmodel is een duidelijk voorbeeld van hoe een egalitaire, inclusieve aanpak gericht op het welzijn van studenten uitstekende resultaten kan opleveren. Spanje kan veel van dit systeem leren, vooral op terreinen zoals lerarenopleiding, onderwijsondersteuning en investeringen in middelen. Het overnemen van een aantal van deze praktijken zou een cruciale stap kunnen zijn in de richting van rechtvaardiger onderwijs van hogere kwaliteit.
In Spanje duurt het lesgeven 3 jaar, niet 2
4, als het niet-gegradueerde studies zijn.